"ТУПРОҚҚА ИШЛОВ БЕРИШ ВА ЕР ТЕКИСЛАШ МАШИНАЛАРИ" ЛАБОРАТОРИЯСИ



ЛАБОРАТОРИЯ РАҲБАРИ

ТЎХТАҚЎЗИЕВ АБДУСАЛИМ

Техника фанлари доктори, профессор

1950 йилда Фарғона вилоятида туғилган. 1971 йили Тошкент давлат техника университети (собиқ Тошкент политехника институти) ни тамомлаган. 1971-1973 йилларда Фарғона политехника институти стажер-изланувчиси, кафедра ассистенти бўлиб ишлаган. 1973 йилдан 2014 йилгача Ўзбекистон қишлоқ хўжалигини механизациялаш ва электрлаштириш илмий-тадқиқот институти инженер-конструктори, аспиранти, кичик илмий ходими, катта илмий ходими, бўлинма раҳбари, лаборатория раҳбари, бош илмий ходими лавозимларида ишлаган. 2015 йилдан буён Қишлоқ хўжалигини механизациялаш илмий-тадқиқот институтининг “Тупроққа ишлов бериш ва ер текислаш машиналари” лабораториясининг раҳбари.



ЛАБОРАТОРИЯНИНГ АСОСИЙ ВАЗИФАЛАРИ ВА ФУНКЦИЯЛАРИ

Лабораториянинг асосий вазифаси ерларга асосий ва экиш олдидан ишлов беришда ҳамда ерларни текислашда қўлланиладиган машиналарни иш унуми ва сифатини ошириш, меҳнат, энергия ва ёнилғи сарфини камайтириш ҳамда экологик муҳофазани таъминлаш йўналишларида такомиллаштириш, уларнинг янги турларини ишлаб чиқишдан иборат.

Бунга эришишнинг асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат:

- иш сифати юқори ва энергияҳажмдорлиги кам ҳамда тупроққа минимал ва авайлаб ишлов берадиган иш органлари ва улар асосида тузилган машиналарни ишлаб чиқиш ва жорий этиш;

- айланма ва буралма плугларни ишлаб чиқиш ва кенг жорий этиш;

- ерларга тупроқни ағдармасдан ва йўл-йўл ишлов берадиган машиналарни ишлаб чиқиш ва жорий этиш;

- ерларга асосий ва экиш олдидан ишлов беришда технологик жараёнларни қўшиб бажарадиган комбинациялашган машиналарни ишлаб чиқиш ва жорий этиш;

- технологик жараёнларни юқори (9-12 км/соат) тезликда бажарадиган ҳамда кенг қамровли машиналарни ишлаб чиқиш ва жорий этиш;

- модулли ҳамда қамраш кенглиги ростланадиган машиналарни ишлаб чиқиш ва жорий этиш;


ЛАБОРАТОРИЯ ХОДИМЛАРИ ТЎҒРИСИДА МАЪЛУМОТ

  • Абдулхаев Хуршед Ғафурович – т.ф.PhD., катта илмий ходим.
  • Эргашев Маъруфжон Мухаммаджонович – т.ф.PhD., катта илмий ходим.
  • Расулжонов Абдурахмон Равшанбек ўғли – стажёр-тадқиқотчи.
  • Исақов Рахимберди Алиджанович - техник.

ЛАБОРАТОРИЯНИНГ ҲОЗИРГИ КУНДАГИ ФАОЛИЯТИ

Ҳозирги кунда лабораторияда янги қишлоқ хўжалиги машиналарини яратиш, параметрларини асослаш, агротехник ва иқтисодий кўрсаткичларини яхшилашга доир назарий ва амалий тадқиқотлар ҳамда тупроққа ишлов бериш ва ер текислаш машиналарининг энергия-материалҳажмдорлигини камайтириш ҳамда иш сифати ва унумини ошириш каби долзарб илмий-амалий масалалар билан шуғулланиб келинмоқда.

2018-2021 йилларда лабораторияда қуйидаги фундаментал, амалий ва инновацион лойиҳалар доирасида илмий-тадқиқот ишлари олиб борилди:

1. ҚХФ-2-001 “Тупроққа ишлов бериш машиналарининг ишлаш чуқурлиги барқарорлигини таъминлашнинг илмий асослари”.

Лойиҳа раҳбари т.ф.д., проф. А.Тўхтақўзиев.

2. ҚХ-Атех-2018-155 “Тупроққа кўрсатадиган босими тез ва енгил ростланадиган кенг қамровли осма мола-текислагич ишлаб чиқиш”

Лойиҳа раҳбари т.ф.д., проф. А.Тўхтақўзиев.

3. МВ-Итех-2018-30 “Тупроққа экиш олдидан ишлов берувчи ҳамда майда уруғли экинларни экувчи комбинациялашган агрегатни ишлаб чиқариш ва синовдан ўтказиш”

Лойиҳа раҳбари т.ф.д., проф. А.Тўхтақўзиев.

4. ҚХ-Атех-2018-393 “Тупроқни такрорий экинлар экишга турли хил усулларда (ёппасига, пушта ёки жўяк олиб) тайёрлаш учун тез алмашинувчи унификациялашган иш органларига эга комбинациялашган машинани ишлаб чиқиш”

Лойиҳа раҳбари т.ф.н., к.и.х. Б.В.Хушвақтов.

5. ҚХ-Итех-2018-24 “Шудгорланган ерларга изма-из ишлов берадиган машинанинг саноат нусхасини тайёрлаш ва ишлаб чиқаришга жорий этиш”

Лойиҳа раҳбари т.ф.д., к.и.х. Қ.Б.Имомқулов.

6. ҚХ-Итех-2018-25 “Кенг қамровли чизел-култиваторнинг саноат нусхаларини тайёрлаш ва ишлаб чиқаришга жорий этиш”

Лойиҳа раҳбари т.ф.н., к.и.х. М.Т.Мансуров.

7. ЁҚХ-Атех-2018-46 “Сабзавотчилик трактори билан ишлатиладиган плугнинг параметрларини асослаш”

Лойиҳа раҳбари т.ф.PhD. Б.Ғайбуллаев.

8. ЁҚХ-Атех-2018-47 “Тупроққа ишлов бериш машиналарининг ишлаш чуқурлиги ва унинг барқарорлигини аниқлаш учун қурилма ишлаб чиқиш”

Лойиҳа раҳбари т.ф.PhD. Д.Абдуваҳобов.

9. Т-ҚХ-2021-177 «Тупроққа кўрсатадиган босими тез ва енгил ростланадиган кенг қамровли осма мола-текислагични тижоратлаштиришга тайёрлаш мақсадида тажриба-конструкторлик ишларини амалга ошириш»

Лойиҳа раҳбари т.ф.д., проф. А.Тўхтақўзиев.

Лабораторияни ёш илмий кадрлар билан таъминлаш мақсадида ушбу лойиҳаларни бажаришда институт таянч докторантларидан М.М.Халилов, Ш.Н.Барлибоев, А.Р.Расулжоновлар жалб этилган.

2021 йилда лаборатория ходимлари томонидан 63 та илмий ишлар тайёрланиб чоп этилди, жумладан 2 та патент, 3 та монография. Шу билан бирга маҳаллий даврий журналларда 18 та, хорижий журналларда 9 та мақола чоп этилди, республика миқёсида ўтказилган илмий-техник конференцияларда 21 та ҳамда халқаро миқёсда ўтказилган илмий-техник конференцияларда 10 та мақола чоп этилди.


ЛАБОРАТОРИЯНИНГ ҲАМКОРЛИГИ

Лабораториянинг илмий-тадқиқот ишларини амалга оширишда республикамиз ва хорижий олий таълим ва илмий тадқиқот институтлари ҳамда ташкилотлар билан ўзаро ҳамкорлик йўлга қўйилган. Тошкент давлат аграр университети, Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети ва Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти, Тошкент давлат аграр университети Андижон филиали, Самарқанд ветеринария медицинаси институти, Наманган муҳандислик-қурилиш институти, Фарғона политехника институти, Бутунроссия қишлоқ хўжалигини механизациялаш илмий-тадқиқот институти, Москва Қишлоқ хўжалик муҳандислари институти, Челябинск давлат аграр университети ва “БМКБ-Агромаш” АЖ шулар жумласидандир.


ЛАБОРАТОРИЯНИНГ ИСТИҚБОЛЛИ РЕЖАСИ

- мавжуд тупроққа ишлов бериш машиналарининг иш кўрсаткичларини ошириш ва энергияҳажмдорлигини камайтириш йўналишларида такомиллаштириш;

- тракторнинг олди ва орқасига осиладиган ишчи қисмлардан ташкил топган тупроққа ишлов бериш машиналарини ишлаб чиқиш ва жорий этиш;

- тупроққа экиш олдидан ишлов берадиган ҳамда майда уруғли экинларни экадиган комбинациялашган агрегатни ишлаб чиқиш ва синовларини ўтказиш;

- тупроқни шамолдан нураши ва сув билан ювилишини камайтирадиган техника воситаларини ишлаб чиқиш ва жорий этиш;

- лазерли назорат тизимига эга бўлган текислагичларни қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига кенг жорий этиш;

- лабораторияда яратилган илмий ҳажмдор ишланмаларни машинасозлик корхоналари ва буюртмачиларга топшириш;

- ишлаб чиқилган ишланмаларни қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига жорий этиш устидан муаллифлик назоратини олиб бориш


ЛАБОРАТОРИЯ ТОМОНИДАН АМАЛГА ОШИРИЛГАН ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТ ИШЛАРИНИНГ НАТИЖАЛАРИ

Лаборатория ходимлари томонидан олиб борилган илмий-тадқиқот ишлари натижасида ишлаб чиқилган ПЯ-3-35 ва ПД-4-45 икки ярусли плуглар, ЧКУ-4 чизел-култиваторлари, КХУ-4 пахтачилик култиваторлари ҳамда БЗТХ-1,0 тишли тирмалар республикамиз хўжаликларида ҳамда қўшни ҳамдўстлик мамлакатлари (Туркманистон, Тожикистон, Қозоғистон)да кенг қўлланиб келинмоқда.

Мустақиллик йилларида замонавий юқори қувватли тракторлар билан ишлатиладиган ГРП-3/5 чуқур юмшаткич, ПД-4-45, МР-2/3-45, АМР-2/3-45 икки ярусли ҳамда O’P-4/5-40 ва O’P-3/4-40 умумий ишларга мўлжалланган плуглар ва ЧК-4-6 чизел-култиватори, РВН-8,5 юмшаткич-текислагич, ТДБ-3 дискли борона, КМ-3,0 комбинациялашган машина, КДВ-3,6 комбинациялашган дискли борона ҳамда очиқ майдонлар ва ғўза қатор ораларига кузги буғдой экиш учун СЗХ-3,6 комбинациялашган агрегат, пушталарга экиш олдидан ишлов беришда қўлланиладиган қурилма, тракторни олди ва орқасидан осиладиган ишчи қисмлардан ташкил топган плуг ва комбинациялашган машина, ерларни экишга тайёрлашда қўлланиладиган текислагич-юмшаткич, кенг қамровли чизел-култиватор ишлаб чиқилди ва қишлоқ хўжалигига жорий этилмоқда. Бу техникаларни қўллаш тупроқни экин экишга тайёрлашда сарфланадиган ёнилғи ва бошқа харажатларни 1,2-1,3 марта камайишини, иш унумини 1,5 мартагача ошишини таъминлайди.


ЯРАТИЛГАН ИЛМИЙҲАЖМДОР МАҲСУЛОТЛАР

ПД-4-45

ПНЯ-4+1-45

АМР-2/3-45

МР-2/3-45

O’P-4/5-40

О’Р-3/4-40

ДП-3/4-30

KДБ-3,0

ГРП-3/5

КА-1,8

AP-3-35

ЛT-4,0

ЧЮ-3,6

КМ-3,0

ТДБ-3/5

РВН-8,5

ПИМ-3,6

ПТ-3,6

ТЮ-4

КЧ-6

ИК-3,6



ЧОП ЭТИЛГАН МОНОГРАФИЯЛАР, КИТОБЛАР, РИСОЛАЛАР, ҚЎЛЛАНМАЛАР ВА ТАВСИЯЛАР



ОЛИНГАН ИХТИРОЛАР ВА ПАТЕНТЛАР


Маълумот ўзгартирилган сана: 17.02.2022